දුවගේ කොල්ලා හොයන අම්මලා වෙතයි..

කසාද ගැන කතා කරද්දි නැන්දම්මා ලේලි වලි නම් අද කාලේ අනන්තය. අප්‍රමානය.. බෙලි ගස් වල ඔය හැටි ලාටු හැදෙන්නෙම ඔය නැන්දම්මා ලේලි වලි වල තරම කියන්නය කියලා අපේ අත්තාලා මුත්තලා කතාවට කියන්නේ ද කට කහනවාට නොවේය.

නැන්දම්මලා ලේලිලා වලි ගැන ඇහුනාට අම්මලා දුලාගේ වලි ගැන නම්  අඩුය කියලා කට්ටිය ඔහේ කියෙව්වා ට ඒවා ඉතින් එහෙමමත් නෙවේය  

ලජ්ජා බයක් නැති කෙල්ලට ඊයේ පෙරේදා දවසක පරණ හිතවතියක් සෙට් උනාය. ඒ කෙලිගේ මේ ටික දොහේම ජිවන සටන් පාඨය වෙලා තියෙන්නේ " අනේ අම්මේ මට ඕනේ එයාවමයි " කියන එකය.

හේතු කාරණා හොයාගෙන හොයාගෙන යද්දී අම්මලා දුලාගේ රණ්ඩුවක්ය. වෙන මොකටවත් නෙවේය. විරිදු තාලයක් දාලා කරලා ගත්තා නම්

“ මන් කැමතී කොල්ලාට

අම්මා කැමති නෑනේ...

අම්මා කැමැති කොල්ලාට

කරගහන්න මට බෑනේ ... “

වගේ සීන් එකක් ය.

 අම්මලා ඉතින් කොල්ලාගෙ රස්සාව, තරාතිරම, පරම්පාරාව, ජාතකේ හොයලා පරස්තාව කතා කරාට  දුවලාට ඔව්වා අදාල නැති ය. හිත ගිය තැන මාලිගාව ය.. මාලිගාව ගොඩ නැගුවයින් පස්සෙ දුවලා කවුරුත් ජාතකේ හෙව්වට ඒකත් ඉතින් ඕනාකමටම නොවේය. කොල්ලගේ ජාතකේ ගෙදරට ඉදිරිපත් කරන්න ඕනාවට ය.

කෙල්ල හොයා ගන්න කොල්ලාගේ ක්ලාස් එක අම්මට මදි වෙන්නේ ඔතනදීය. කොහෙන් හෝ ලකුනු කපන එක කපනවාය. අම්මලාට දොසක් කිය්නනත් බැරිය. අම්මලා ලෝකේ  දකින ලෙන්ස් එක දෝනියන්දෑට සැපවත් පික්චර් වල පෙන්වන තාලයේ ජිවිතයක් උරුම කර දීමය.

නමුත් දෝනියන්දලා හොයන්නේ හැන්ඩ්සම් ආදරේ උතුරපු කොල්ලෙක්ය. සල්ලි නැතත් ආදරේ මල්ලක් පිරෙන්න දිය හැකි කොල්ලා අගේය. එහෙම නොවන සල්ලි තියෙන පොස් කොල්ලෙක් හොයන දෝනියන්ද ලා ද නැතිවාම නොවේ.

ලැජ්ජා බයක් නැති කෙල්ලගේ ලෙන්ස් එකට පේන විදියට නම් ලෝකේ කෙල්ලෝ වර්ග තුනකි.

එක වර්ගයක් නම් සල්ලි නැතත් කොල්ලාගෙ මුහුනත් තහඩුව කොහොම උනත් ආදරේ ඉස්මුරුත්තාවට දෙනවා නම් හිත එතැන නවත්තන කෙල්ලෝය.

දෙවෙනි වර්ගයට නම් ඉතින් කොල්ලා අනිත් කෙල්ලන්ගේ ඉරිසියාවට බදුන් කල හැකි තරමෙ හැන්ඩියෙක් විය යුතුය. කෙල්ලව ඇදුම් සාප්පු , පොෂ් පාට අවන්හල් දිගේ රවුම් දෙක තුනක් එක්කන් යන්නට තරම් සල්ලි තිබිය යුතු කොල්ලෙක් විය යුතුය. කොටින්ම කිව්වොත් කොල්ලා හැන්ඩ්සම්, බර අත්තක් විය යුතුය.

මේ දෙකටම අයිති නොවෙන තුන්වන පන්තියේ කෙල්ලන් නම් මීක් ගෑවත් හිස නොඋස්සන පුටුවක් අල්ලන් කියුටස් ගගා නොඉද ගෙදර දොරේ වැඩපල සියල්ල කරන වචනයේ නියමාර්තයෙනම අම්මාගේ හොද දුලා ය. අඩුම තරමේ අම්මාගේ වචනෙට පිටින් පුටුවකින් ඉදගන්නවත් ඔවුන් අකැමතිය.

ඒ කෙල්ලන්ය. අම්මලා ද වර්ග දෙකකි.

පලවෙනි වර්ගය බෑණා පොඩ්ඩ තමන් කැමති ජාතියේ කොල්ලෙක් විය යුතුයි කියලා හිතන අම්මලාය. කොල්ලගේ පෙනුම, පරම්පරාව, ගුණ යහපත්කම, සල්ලි බාගේ සේරම තරාදියට දාලා කිරලා මැනලා සුදුසුකම් සපුරන කොල්ලාට දෝණියන්දා තෑගී කරන අම්මලා ය.

දෙවැනි වර්ගය නම් ආදරයට ආදරය කරන අම්මලා ය. කෙල්ල හොයා ගත්තු කොල්ලා කෙල්ලට හොද නම් කෙල්ලට ආදරේ නම් අම්මටත් කේස් එකක් නැතිය. ඒ අම්මලා කෙල්ලගෙයි කොල්ලගෙයි ආදරේට ඕනා උනොත් බොක්කෙන්ම සපෝර්ට් කරන්න උනත් ලෑස්තිය .

ඔය අම්මලා දෙවර්ගයයි කෙල්ලෝ තෙවර්ගයි ගැන හිතුවාම ලජ්ජා බයක් නැති කෙල්ලට හිතෙන්නේ අනේ කාලේ වනේ වාසේ කියලා ය.

ඒත් ඉතින් පරහකට තියෙන්නේ ඔය කෙල්ලගේ ලව් එකට බකට් දාන අම්මලා කසාද බැන්දයින් පස්සේ දිග කන්නත් කෙල්ලත් එක්ක එනවද කියන එක උඩය. මගුල හොයන්නේ කරලා දෙන්නේ අම්මාය. ඒත් ඒ හොයන බෑණා කළු සුදු නෙවේ අළු චරිතයක් උනත් දිග කන්න වෙන්නේ කඹුරන්න වෙන්නේ දුවට ය. මිනිසුන්ගේ උපන් ගති ටික දිගහැරන්නේ දීගේ කෙරුනායින් පස්සේ කියන්නේ ද නිකමට නොවේය. එහෙව් එකේ අම්මා හොයලා දෙන බෑණා එක්ක දිග කන දුවට දෙයියන්ගේම පිහිටය.

කොල්ලා හොද උනොත් නම් ඉතින් හොදය. එහෙම නොවුනොත් ඉතින් විවාහය ගැන කතා කිරීමෙන් පලක් නැතිය. බටහිට සංස්කෘතිය හැඩ ගැහුණු කොල්ලෝ කෙල්ලෝ නම් කසාද පොතට හිර වී සිටිනවාට වැඩිය වෙනත් සංස්කෘතියක් අනුගමනය කරනවය.

ඒ ලිවින් ටු ගෙදර් සංස්කෘතිය ය.

ලෝකෙට පේන්න කසාදයක් කර ආයෙත් රට්ටුන්ගේ අවලාද මැද කසාදෙ කටු ගානවට වැඩිය දෙන්නෙක් කලක් ආශ්‍රය කරන්නට එක වහලයක් යටට වෙන එක හොදය. ඔවුන් කියන්නේ එහෙමය. ඉන් අනතුරුව එක්කෝ දීගේ කෙරෙනවාය. නැත්තම් දෙන්නා දෙපැත්තකට වෙනවා ය.

ඕක ඉතින් අපේ වැඩිහිටි පරම්පරාවට දිරවන්නේම නැති වීම ම වෙනම කතාවකි. ඒත් ඉතින් ඒ කාලෙත් අපේ ඔය කියන මහා ප්රෞඩ ඉතිහාසය තුල ලිවින් ටුගෙදර් සංස්කෘතියම තිබුනේ ය. ඒ කාලේ එහෙම නමක් භාවිතා නොකලාට හිත ගිය කෙල්ලව අරන් පැදුරු පෑගුවයින් පස්සේ එක පැලක් අටවාගෙන දරු මල්ලෝ හදන්නේ ද ඉතින් ඔය කියන කසාද පොතක තියා කඩදහි කොලයකවත් සලකුණු නොකරය. ඕවාත් ලිවින් ටුගෙදර් මය.

මෑත කාලින ඉතිහාසයේ නම් කසාද ගෑනි ගෙදර ඉද්දි වෙන වෙන ඈයෝත් එක්ක වෙනම ලිවින් ටුගෙදර වෙන්න දිගින් දරු මල්ලොත් හදපු උදවිය ඈත ගම් වල විතරක් නොවේය. ප්‍රසිද්ධ වේදිකාවේ පවා ඉන්නවා ය. අදටත් ඔවුන්ගේ දරුවන්ගේ උප්පැන්නේ මව්පියන් අවිවාහකය.

පෙරදිග උදවියට ඕවා මැජික් උනාට බටහිර සංස්කෘතියට නම් ඕවා සිම්පල් කතාය. ඕවා කැපිටල් කරගන්නට යන්නේ ද ඉතින් අපේ උදවිය විහින්මය. බටහිර ලෝකේ සුද්දා අනුන්ගේ කුණු තමන්ගේ ඔලුව උඩින් තියා නොගත්තාට අපේ උදවිය අනෙකාගේ කුණු බැරල් පිටින් ඔලුව උඩ තියාගන්න එක ඔය සේරටම මුලය.

මයි කාර් නම්, මයි පාකින් නම්,  කොහෙන් පෙට්‍රල් ගැහුවාත් කාටවත් මොකද කියලා කවුරු කවුරුත් හිතුවා නම් ඔය ප්‍රශ්න සේරම නතින් ය.

-          අරුණි කළුපහන -  

තහනම් ගහේ ගෙඩි ඇයි එච්චර රතු??

ලෝකය මැවුම්කරුවාණෝ ලෝකයේ මැවීමෙන් අනතුරුව තහනම් ගහේ ගෙඩි කන්නට එපා යැයි කියා ලෝකයේ පළමු නීතිය ආදම් සහ ඒවාට පැනවූවේය. නමුත් කවදත් කියන දේ නාහන මිනිසාගේ පුරුද්ද පෙන්නන්නටද කොහේදෝ දෙවියන් එපා කියූ තහනම් ගහේ ගෙඩි ලොව පළමු මිනිසා සහ ගැහැනිය හොඳ හැටි රස වින්දෝය. කීව දේ නාහන එකා ඉහළ ගියත් එකයි පහළ ගියත් එකයි සිතූ දෙවියෝද අහක බැලුවේ ඉන් අනතුරුවය.

අතීතය ඔහොම වෙද්දී තහනම් ගහේ පලවලට ඇති ආසාව නම් මිනිසුන් කෙරෙන් තවමත් නික්ම ගොසින් නම් නැතිය. ඒ නිසාමද කොහේදෝ තහනම් ගස්වල පලදාව සොයා ගොසින් සිදුවන අකරතැබ්බ ගණනාවද දවසින් දවස ඉහළ යනවාය. මිනිසුන් ඇනකොටා ගන්නවා විතරක් නොවේය. මේ නිසාම ජීවිතයෙන් වන්දි ගෙවන්නෝද බොහෝය. එවැනි කතන්දර අසන්නට දකින්නට ඇති ආසාව නිසාම දෝ අද බිහි වන තරමක් බිහි වන්නේද තහනම් ගහේ ගෙඩි කන්නට යෑම ගැන ලියැවුණු නිර්මාණය.

ඕවා ඔහොම වෙන බව දැන සිටි නිසාදෝ කලකට පෙර ආයෙම සැරයක් දෙවිඳුන් ඇවිදින් අන් වස්තූන් ආශා නොකරව, කාම මිථ්‍යාචාරය නොකරව, අසල්වැසියාට ප්‍රේම කරව කියා මිනිසුන්ට තරවටු කර ගියෝය. ඒත් ඉතින් හැදුණේ නම් මිනිසා නොවේය.

දෙවිඳුන් කී පනත් අතරින් අපේ ඇත්තෝ අසල්වැසියාට ප්‍රේම කරවා පනත නම් ඉසමුදුනින්
පිළිගන්නවාය. නමුත් දෙවිඳුන් කී ලෙස අසල්වැසියාට ප්‍රේම කරමින් නම් නොවේය. එනම් දෙවිඳුන්ට අනුව අසල්වැසියාට ප්‍රේම කරන්නේ නම් ඔවුන් ඝාතනය කරන්නේවත්, ඔවුන්ට බොරු කියන්නේවත්, ඔවුන් සමඟ කාමමිථ්‍යාචාරයේ හැසිරෙන්නේවත්, ඔවුන් සතු දේට ආශා කරන්නේවත් නැතිය. නමුත් අපේ කාලයේ මිනිසුන් ඒ පනත පිළිපදින්නේ අසල්වැසියාට කෙසේ වෙතත් ඔහුගේ බිරියට ප්‍රේම කිරීමෙනි.

තහනම් ගහේ ගෙඩි කන්නට යෑම එහෙමත් නැති නම් අනියම් ප්‍රේමය සඳහා ලෝකය විසින් දෙනු ලබන සංකේතය රතු ඇපල්ය. කුණු ලේ පැහැති රතක් වූ එම පැහැය නම් අපූරුවට එයට ගැළපෙනවාය. මන්ද අනියම් ප්‍රේමයන් බහුතරයක්ම අවසන් වන්නේද මිනී මරා ලේ විසුරුවා හැරීමෙනි. ලේද ඉතින් ඇපල් රතු පාට බව කිව යුතු නම් නොවේය.

පසුගිය දවසක මහ දවාලේ බදුල්ල නගරයේදී මිනිහකුට පිහියකින් ඇන කෘෘර ලෙස මරා දැමුවේ දෙනෝ දාහක් ඉදිරියේය. ඊට හේතුවද ඉතින් අනියම් ප්‍රේම සම්බන්ධතාවකි. කෙසේ වුවත් එක මිනිසකුවත් මිනී මැරුම නවතන්නට එක අඩියක් එසවූයේ නම් නැතිය. හොඳින් බලා සිටියා පමණකි. ඒද ඉතින් මිනිසුන්ගේ හැටිය.

ලංකාවේ බහුතරයක් පවුල් අවුල් වන්නට හේතුවද මෙම අනියම් ප්‍රේමයන්හි පැටලීමය. ඉස්සර කාලේ නම් ගම් දනව්වල ඕවා සාමාන්‍ය සිද්ධීන් ගණයට දමා තිබුණද අද කාලේ සිදුවන මිනී මරා ගැනීම් හේතුවෙන් ඒවා නම් තවදුරටත් සාමාන්‍ය සිද්ධීන් හැටියට ගණන් ගත යුතු නැතිය.

ප්‍රේම කළාට නම් ඉතින් කාටත් ‍ෙදාසක් කියන්නට නම් බැරිය. එය මිනිස් අයිතිවාසිකමකි. නමුත් ඉතින් නීත්‍යනුකූල නොවුණු ප්‍රේමයන්හි පැටලීම නම් ජංජාලයකි. රාජකාරි කටයුතු අවසන් වෙන වෙලාවට නම් ඔය අනියම් ප්‍රේමයන් කෝච්චිවල බස්වල ඕනේ තරම් දැකගත හැකිය. පාසලේ ගුරුවරුන්ද ඔය අනියම් ප්‍රේම කුලකයේ සාමාජිකයන් වෙන වෙලාවල් තියෙනවා. ඕවා ඉතින් පාසල්වල දරුවන්ටද රහස් නොවේය. ඕවා බලන් ඉන්න එකේ දෙකේ පුංචි දරුවෝද ප්‍රේම සම්බන්ධතා පටන් ගන්නේ ටීචර්ලාව අනුකරණය කරන්නටය. ඉතින් දවසක ඒ දරුවන්ගේ ජීවිතද අඳුරේ වැටෙන්නට ඉඩ ඇති බව නම් කිව යුතු නොවේ.

ඒ වගේම දැන් කාලේ පාසල් සිසු සිසුවියන්ද විටෙක මෙම අනියම් ප්‍රේම කුලකයේ සාමාජිකයෝය. ස්ථීර වූ එක් ප්‍රේමයක් තබා ගන්නා අතරේ තවත් අනියම් ප්‍රේමයන් දෙක තුනක් තබා ගන්නේ ඉතින් විනෝදෙටය. නමුත් ඕවා හසු වූ දිනෙක කොහොමින් කොහොම වේද කියා දන්නේද දෙවියෝම පමණකි.

ඉස්සර රජ කාලේ රජවරුන්ද මේ බහු ප්‍රේමයන්හි නියැළෙන්නට හරි රුසියෝය. ඒ නිසාම රන්, රිදී, යකඩ දෝලි කියා ගෑනු දෙතුන් දෙනා සහේට ගත්තා විතරක් නොවේය. දකින දකින ගැහැනි ගෙනැවිත් තියා ගන්නට අන්ත--පුරය කියා එකක්ද නිර්මාණය කළේය. රජතුමන්ට කෙතරම් ගැහැනුන් උන්නාද කීවොතින් සමහර අන්ත--පුර කාන්තාවන් ගෙනාව දවසින් මතු රජුව දෑසටවත් දැක නැතිය. අඩු තරමේ රජුටවත් ඔවුන්ව මතක නැතිය. රජු විතරක් නොවේය. රජ්ජුරුවන්ගේ ගෝල බාලයෝ වෙච්ච මැති ඇමැතිවරුන්ද ඒ කාලයේ ඉඳන්ම රජතුමන්ව අනුකරණය කරනවාය. රජතුමන්ලා කෙසේ වෙතත් මැති ඇමැති ගොල්ලන්ගේ කෙරුවාවට නම් අද කාලෙත් උදාහරණ ඕනේ තරම්ය.

අනුකරණයට ආසාව ඇති නිසාම ඕවා බලන් ඉන්න ඇමැති ගෙදර සේවකයාගේ පැටිකිරියත් ඔය වගේම වෙන්නට පුළුවන්ය.

නමුත් ඉතින් සෑම දරුවෙක්ම, බිරියක්ම සැමියෙක්ම මේ අනියම් ප්‍රේමකුලකයේ සාමාජිකයෝ කියා අපි නොකියමු. අනියම් ප්‍රේමයන්හි නොපැටලී ලස්සන පවුල් ජීවිත ගත කරන අය ඕනේ තරම්ය. නමුත් සමහරුන් අරහෙමය. ඒවාට නම් ඉතින් ජන්මෙට වඩා පුරුද්ද ලොකුද නැත්නම් පුරුද්දට වඩා ජන්මෙ ලොකුද කියා අපි නොදනිමු. නමුත් කොතැනක හෝ වැරැද්දක් ඇති බව නම් පේනවාය.

එක්කෝ ප්‍රේම කරන කෙනා දත යුතුය. නැත්නම් ප්‍රේමය ලබන කෙනා දත යුතුය. එසේත් නැතිනම් ඉතින් ජීවිතය අත හරින්නට වුව සූදානම් විය යුතුය. තීරණය ඇත්තේද ඔවුන් සතුවමය. නමුත් ඔවුන් කුමක් කළද කීවද දුක් විඳින්නේ ඔවුන්ගේ පවුලේ සාමාජිකයන් සහ හිත මිතුරන්ය.

අරුණි කළුපහණ

හර්ද සුත්‍රය සොයා ගියෙමි

ආදරය ගැන වෙනස් හැගීමක්වත් කියවීමක්වත් තිබුන කෙනෙක් නෙවෙයි මම. ආදරය ආදරයමයි. මට හිතුනේ එහෙමයි. නමුත් මේක ලියන මොහොතේ සුනේත්‍රාගේ හර්ද සුත්‍රය කියවන මට ආදරය දැනුනේ වෙනස් විදියට, වෙනස්ම කෝනේකින්.  දෙයක් කියවන්න හිතුනොත් හොයාගෙන ගිහින් අරගෙන හරි පිස්සෙක් වගේ කියෝන මට දෙයක් ලියන්න හිතුනත් එය නිදිවරාගෙන ලියලා මිසක් නැගිටින්න හිතක් පුරුදු පුහුණු වෙලා තිබ්බේ නැහැ. ඉතින් එහෙම හික්මීමක් නැති හිතක් තියෙන පුන්සරා වගේම පොත් ගුල්ලියක් වෙච්ච මම සුනේත්‍රාගෙයි සමන්ගෙයි එකතුවෙන් ලිව්ව මුදිතගෙයි පුන්සරාගෙයි ආදරයේ මට දැනුනු දේවල් දේවල් සටහනක් තියන්න හිතුවේ මෙහෙම. හැබැයි එකක් මට සුනේත්‍රා සමන්ගේ හර්ද සුත්‍රය ගැන විචාරයක් ලියන්න නම් කොහොමත් ලැස්තිනැහැ. මම ලියන්නේ මගේ හිතට කා වැදුණු සමහර තැන් වලිනුත් කොටසක් පමණයි කියලා කියන්නම ඕනි.

හර්ද සුත්‍රයේ මහා ගැඹුරින් සමන් අතාවුදහෙට්ටි එක්ක ආදරය ගැන විවිධ කතාන්දර ඔස්සේ කියාපාන සුනේත්‍රා තවත් තැනක සරලව මෙහෙම කියනවා.  හැබැයි ඒ ඉස්සර වෙලා වගේ වචන හරඹ වලින් නම් නෙවෙයි. ආදරය උතුරපු කවියකින් මෙහෙම,

“ මම හරි දඟයි

හොඳ මිනිහෙක් නෙවෙයි

ඔබ හරි අහිංසකයි

හාදුවකින්වත් රිදවන්න දුකයි

ඔබ මල් පෙතිවල කවි ලියයි

කෑලෑ වළා පෙළක ඉසුරුමුණිය දකියි

මුදු රළ  වැලක ගීයක් සොයයි

නල සසල මල් අතර තනුවක් ඇහිදියි

මම හරි දඟයි...

ඔබ මුදු සඳ එළිය වගෙයි

සමන් මලක පිවිතුරු සුවද දැනෙයි

ඔබ අසල මා පොඩි එකෙක් වෙයි

පුජනිය ආදරේ මට දැන් දැන් දැනෙයි

මම හරි දඟයි...  “

හර්ද සුත්‍රයේ මුදිතගේ ආදරය හිමි වුන පුන්සරා මම නොවුනත් මුදිතගේ චරිතය පණ දුන්නු වචන වලින් මගේ කම්මුල් ලැජ්ජාවෙන් රත් උනේ ඇයි කියලවත් හදවත මොහොතකට නතර වෙලා ඩබ් ඩබ් හඩින් දෙදරුම් දෙන්න පටන් ගත්තේ මම ඒ තරම්ම හර්ද සුත්‍රය ඇතුලේ ජිවත් වුන නිසාවත් ද කියලා මට කියන්න අමාරුයි.

නමුත් කොයි තරම් ගෑනු පස්සේ ගියත් පනස් එක් වෙනි පෙම්වතියට සමුදීලා ආවත් මුදිත කියන චරිතය ගැන අහිතක් නොහිතා ආදරය කරන්න පුළුවන් විදියට සුනේත්‍රායි සමනුයි හර්ද සුත්‍රයට පණ පොවලා තිබුනා.

මුදිත වගේම පුද්ගලයෙක් කාලෙක මම දැන උන්නු ලෝකෙකත් ජිවත් උනා. ඔහු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියෙක් නම් නෙවෙයි.  ඔහු මුදිත වගේම නොවුනත් යම් තාක් දුරට මුරණ්ඩු සල්ලාල පිරිමියෙක්. ඒ වගේම ඔහු මුදිත තරම්ම ආදරණියයි. වචනත් හරිම ලෙන්ගතුයි. නමුත් ඔහුත් මුදිත වගේම ගෑනුන්ට බයයි. ගෑණියෙක් ඔහුගේ සීමාවන් අසලට ලං වෙනකොට පැනලා දුවන්න තරම් ඔහු බයගුල්ලෙක්. තැනින් තැනට යන ස්ථිර නැවතුමක් නැති අයෙක්. හර්ද සුත්‍රය විදිද්දී මට මතක් උනේ ඔහුව.

හර්ද සුත්‍රය මම කියවන්න මට ගත්තේ මරදානෙන් කෝච්චියට නගින කොට නමුත් පැය පහ හයක් තිස්සේ මේ වචන ටික ලියද්දිත් මම හර්ද සුත්‍රය කියවමින් උන්නා. කියවන්න පටන් ගත්තු වෙලේ ඉදන් මේ නවත්තපු හතර වෙනි පාර. ඒ කම්මැලිකමකට නෙවෙයි. රිදුම් දෙන්න ගත්තු හිතක් හින්දායි එහෙම නැවතුනේ, සුනේත්‍රා සමන් අමුණපු ජිවිතයට සමීප සමහර තැන් උඩින් යද්දී දැනුනේ හදවතට යවුලකින් අනින්නා වගෙයි. මෙසේ පැත්තකින් තිබුන පාස්තා පිගානේ උඩින්ම තිබ්බ කීල්ස් කෑලි වලට මම ගෑරප්පුවෙන් ඇනගෙන ඇනගෙන ගියේ කාලයක් රිද්දන්න බැරි උන පිරිමියෙක්ගෙන් පලිගන්නවා වගෙයි. ඒ තරම්ම දැනෙන්න සුනේත්‍රා සමන් අනුන්ගේ ජිවිත තමන්ගේ අකුරු වලින් කඩදහියකට අරන් තිබුනා. වෙලාවකට සුනේත්‍රායි සමනුයි හිත්වල තියෙන රහස් හොරකම් කරන බුතයෝ දෙන්නෙක් ද කියලත් මට සැකයි. හරියට රේන්ද ගෙදර හොල්මන් කරන පුන්සරාගේ අම්මාගේ පොඩි බාප්පා වගෙයි.

අවුරුදු දෙකකට විතර කලියෙන් දවසක මගේ යාලුවෙක්ගේ ගෑනු ළමයයි මමයි BMICH එකේ පොත් ප්‍රදර්ශනයට ගිය වෙලෙත් සුනේත්‍රා සමන්ගේ පොත පොත් රාක්ක වල දිලිසි දිලිසි තියෙනවා දැක දැකත් ගන්න බැරි උනේ නම් මගේම කරුමෙකට කියලා මට දැන් හිතෙනවා. සමහර විටක අවුරුදු දෙකකට විතර උඩදී හර්ද සුත්‍රය කියවලා තිබුනා නම් සමහර දේවල් වෙනස් වෙන්න තිබුනා කියලා හැගීමකුත් දැන් දැන් හිත ඇතුලේ හෙමිහිට කොදුරනවා.  

සමහරු ගැහැණු ඉන්නවා මෙහෙම කියන,

“ මගේ මිනිහා ගෑනු සියක් එක්ක බුදියලා හරි මාව හොයාගෙන එන එක මට ආඩම්බරයක්. ඒ ගෑනු සියත් හරි, ඊටත් වඩා මාව වටින හින්දානේ මට ආදරේ හින්දානේ ඒ මිනිහා මොන ගුබ්බෑයමේ බුදියලා හරි ආයෙම මයේ ගෙදරට එන්නේ. “

පුන්සරාත් ඒ වගේ. මට හිතුනේ එහෙම. නැත්තම් ගෑණියෙක්ට පුළුවන් ද ඔහොම මිනිහා නිදි වැදලා එන ගේෂාවෝ ගැනයි මිනිහා එක්ක කෑම කන්න එලියට ගිය ගෑනු ගැනයි කතන්දර අහන් ඉන්න.. අහන් ඉදලා මෙහෙමත් කියන්න,

“ මං ආසයි ඒ කතා කෙටි කතාවකට ලියන්න.. “

මුදිත දැන දැනත් වැරදි කරපු පිරිමියෙක්. රටේ ලෝකේ ඉන්න දහසක් ගෑනු ගැන කියෙව්වාට  මුදිත කවදාවත් පුන්සරාව කියවන්න උත්සාහ කරේ නැහැ. ඒක තේරුම් ගත්ත මුදිත අවුරුදු 25කට පස්සේ කාලෙක මෙහෙම කියනවා.

“ මම පුන්සරාව එක්කන් ගිහින්  බ්‍රිතාන්‍ය කවුන්සිලයේ පුස්තකාලයට බැන්දෙව්වා. එදා එයා ගෙදර ඇවිත් මගේ අත් දෙක අල්ලාගෙන කදුළු වැගුරුවා.

‘ ඔයාට තේරෙන්නේ නෑ මේක මට කොච්චර වටිනවා ද කියලා.. ‘

පුන්සරා කිව්වේ මොකක්ද කියලා මට තේරුණේ නෑ. සුවපත්වීම ( හැම අතීතයක්ම එකතු කරලා පුන්සරා ලිව්ව පොත ) කියෙව්වාට පස්සේ තමයි එදා එච්චර කදුළු වැගිරෙව්වේ ඇයි කියන එක හිතාගන්නවත් පුළුවන් උනේ. එක ගෙදර හිටියත් කෙනෙක්ගේ හිනාවකට කඳුළකට යටින් තියෙන හැබෑ හේතු දැන ගන්න කොච්චර අමාරුද ?  “

සුනේත්‍රායි සමනුයි ගැන මට දැනුනේ තද ඉරිසියාවක්. ඒක හරිම පුදුම ඉරිසියාවක්. හර්ද සුත්‍රය මට ලියන්න තිබුනා නම් කියලමයි මට හිතුනේ.

නමුත් කවුරු ලිව්වත් හර්ද සුත්‍රය පුරාවටම මුදිතට ආදරය කරපු ගැහැණු අතරට මමත් එකතු වුනේ මමත් හර්ද සුත්‍රය පුරාවට මුදිත ආදරය කරපු හින්දයි. හැබැයි මම මුදිතගේ පනස් දෙවෙනි ගෑනු ළමයා වුන චීන ජාතික ඩේසිගෙන් පස්සේ ආව 53 වෙනියෙක් නම් නෙවෙයි. ජිවිත කාලේ පුරාවටම මුදිතට ආකර්ෂණ උන අසීමිත ගෑනුන්ගෙන් කෙනෙක්.

ඉස්සර මටත් හීනයක් තිබ්බ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පිණියක් වෙන්න. පස්සෙන් පහු කාලෙක ඒ හීනේ තවත් දිග් ගැහුනා ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියෙකුට ආදරේ කරන්න.  පස්සේ කාලෙක සිදු වුනු සමහර යෝජිත සිදුවීම් එක්ක හැම දෙයක්ම කාලයත් එක්ක යටපත් උනා. ඒවා අතීත කතා. නමුත් ඒ අතීත කතා වල සැගවුණු මතක හර්ද සුත්‍රයේ හැංගිලා තිබුනා නේද කියලා වෙලාවකට මට හිතුනා.

එක තැනක මුදිතගේ ආදරයට හර්ද සුත්‍රයේ පුන්සරා මෙහෙම පිළිතුරක් ලියනවා.

“ ඔබේ ආදරයට මම ආදරෙයි

ඒත් මට හිටි ගමන්

ඒ ආදරේත් ප්‍රෙහේලිකාවක් වගෙයි

මල් පෙතිවල කවි ලිව්වත්

මා ඔබේ බිරිදයි

ඉසුරුමුණියේ ඉන්නෙත්

අඹු සැමියන් විය යුතුයි

කඳුළක් ප්‍රශ්නයක් ආවත්

නෑ හිතේ අමනාපයක්

ඔබත් හරි සංවේදියි

නල සසල වෙන තතක් බඳුයි

ඔබේ ආදරේට මම ආදරෙයි...

සඳ එළියෙන් කොද මල් පිපෙයි

සඳුත් සුවදෙන් සිතක් පූදියි

මා ගී තනුවක් නොවෙයි

නෙළුමක් පුජිතත් නොවෙයි

මගේ ආදරේ පුජනියයි ඇත්තයි

ඒත් මා දැරියක් නෙවෙයි

දුක සැප බෙදා ගන්නට රිසියි

මා ඔබේ සහධම්මාචාරිනියයි

ඔබේ ආදරේට මම ආදරෙයි  “

කොහොම නමුත් හර්ද සුත්‍රයෙන් ආදරයයි රාගයයි කියන්නේ ලා සඳ එළියේ පිපෙන සුවද සේපාලිකා මලක් සහ ගිනියම් අව්වේ පණ පොවන සුරියකාන්ත මලකයි වෙනස කියලා සුනේත්‍රා සමන් නොකියා කියනවා. මට හිතුනේ එහෙම.

මුදිතගේ පුන්සරාගෙයි අතීත මතකයි පුන්සරාගේ ජිවිතේයි ගැන දුර ගමන් යවන සුනේත්‍රා සමන් තැනක මෙහෙම ඇත්තකුත් කියනවා.

“ හැම ලේඛිකාවකගේම පෙම්වතුන් ජිවත් වෙන්නේ සිත ඇතුලේ හංගාගත්තු බයක් එක්ක. ඒ බය තමයි ඒ ලේඛිකාවගේ පොතක චරිතයක් අස්සේ උපදින්න තමන්ට සිද්ධ වෙයි කියන බය.. “

හර්ද සුත්‍රය පුරාවටම ඔය වගේ හිත නැවතුනු තැන් ගොඩක් තිබුනා. කෙටියෙන්ම කියන්න තියෙන්නේ සමන් අතාවුදහෙට්ටිගේ ආදර අංකුර වලටත් වැඩිය සුනේත්‍රාගේ හැම පොතකටමත් වැඩිය මම හර්ද සුත්‍රය සමීපයි.

මුදිත කියන්නේ විශ්වයක්. නැහැ, පුන්සරා ජිවිත කාලෙම අම්මගෙන් ඉල්ලපු මුදිතගේ තාත්තාගෙන් තෑගි හම්බ වුනු ශබ්දකෝෂටත් වැඩිය විසල් තේරුම් ගන්න අමාරු ශබ්ද කෝෂයක්. මුදිත ගැනයි පුන්සරා ගැනයි රැයක් ගෙවෙනකම් කතා කරන්න දේවල් නම් බහුලයි. ඒත් ඒ සේරම ලියන්න බැහැ. නමුත් සිතට දැනුනු තැන් ගොඩක් අස්සේ හුස්ම නතර කරන් බලන් හිටපු තැනකින් මේ සටහන අවසන් කරන්න මට හිතුනා. හැබැයි කොච්චර හුස්ම හිරකරන් බලන් උන්නත් මුදිතවත් පුන්සරාවත් තවම උත්තරයක් නම් දුන්නේ නැහැ.

“ ප්‍රංශයේ ලුඩ්ස් දේවස්ථානයේ ශුද්ධ වූ ජලය  බෝතලයකට බුද්ධ ගයාවේ පිරිත් පැන් එකතු කරන්න අපිට බැරිද... අනේ සරා මට හිතා ගන්න බෑ.. ව්‍යායාම කරලා එහෙ මෙහෙ ඇවිද්දා ඇති. ඉක්මනට  එන්න.. එතකොට මම ඔයාගෙන් මෙහෙම අහන්නම්..

‘ පුන්සරා මුළු ලෝකෙටම ආදරේ කරන්න කලින් අපි අපිටවත් ආදරේ කරන්න පුළුවන් ද බලමු.. එහෙම බැරි නම් ඔයා කොහොමද ඊට වඩා විශාල පරමාදර්ශී හීන හැබෑ කරගන්නේ...  ? ‘

එතකොට එයා මොනවා කියාවි ද ?

‘ පෞද්ගලික ආදර කතා වලින් මිදෙනවා කියන්නේ ලෝකෙටම ආදරේ කරන්න පුළුවන් වෙනවා කියන එකයි.. ‘ කියලා එයා කිව්වොත් මං මොනවද කියන්නේ...

‘ පෞද්ගලික  සබදතාවලදී ආඩම්බරයක්, අහංකාරයක්, මමංකාරයක් නැතිනම් විතරනේ ජාතික ප්‍රශ්නයක් විසදගන්නත් සුත්‍රයක් හදාගන්න පුළුවන් වෙන්නේ. පරණ තුවාල නැත්තේ කාට ද... ? කොයි රටට ද... ?  “

- Aruni Kalupahana -